Burgerforum? Interessant en bruikbaar middel in het klimaatdebat

14 januari 2021

Burgerforum? Interessant en bruikbaar middel in het klimaatdebat

Op verzoek van de onafhankelijke expertcommissie burgerbetrokkenheid bij klimaatbeleid heeft de Participatiecoalitie haar analyse en aanbevelingen over participatie bij de RES gedeeld in de notitie Alleen mét burgers wordt het klimaatbeleid succesvol. De commissie, onder leiding van oud-ombudsman Alex Brenninkmeijer, onderzoekt hoe het is gesteld met de burgerbetrokkenheid bij het klimaatbeleid. Ze gaat daarbij ook in op de vraag of en hoe het instellen van een burgerforum of burgerberaad een goed idee is. Dit naar aanleiding van de aangenomen motie van Agnes Mulder (CDA) hierover in de Tweede Kamer.

download de notitie Alleen mét burgers wordt het klimaatbeleid succesvol

Waarom is burgerbetrokkenheid belangrijk?

De manier waarop we de klimaatdoelen (proberen te be)halen is van groot belang. De RES kan alleen succesvol zijn als het een participatief proces kent waarin bewoners en lokale en maatschappelijke partijen van begin af aan worden betrokken en geactiveerd. De baten van duurzame-energieprojecten moeten daarbij zoveel mogelijk lokaal blijven, en schone energie dient zorgvuldig ingepast te worden in het landschap, met aandacht voor mens en natuur. Onze ervaring is dat als bewoners samenwerken aan de energietransitie, zij ambassadeurs worden van de energietransitie. In de notitie deelt de Participatiecoalitie de zes belangrijkste verbeterpunten voor burgerbetrokkenheid bij de RES.

Welke rol kunnen burgerfora spelen?

Burgerfora zijn een interessant en bruikbaar middel om burgerbetrokkenheid bij het debat over het klimaatprobleem te vergroten, en richtingen en oplossingen voor dit probleem beter maatschappelijk te verankeren. Het kan helpen het sterk gepolariseerde debat uit de ‘schreeuwerigheid’ te halen en een plek te geven aan deliberatie. Op die manier krijgt ook de stille meerderheid meer een stem. Veel Nederlanders maken zich (grote) zorgen om het klimaat. Dit komt nu vaak niet naar voren in het klimaatdebat in de politiek en op social media. Burgerfora kunnen hier verandering in brengen.

Learnings: de do’s en dont’s van een burgerforum

Klimaatstichting HIER heeft samen met onder andere NPBO twee webinars georganiseerd over de rol van burgerfora binnen de RES. Het eerste webinar was met name gericht op beleidsmakers en communicatie medewerkers van gemeenten, het tweede ging over de aanpak in Sudwest Fryslan en specifiek de rol van de energiecoöperatie. Tijdens het eerste webinar kwam naar voren dat het goed mogelijk is om lokaal een burgerforum te organiseren, dat een burgerforum kan bijdragen aan meer draagvlak voor de RES, dat de planning van de RES nauwelijks ruimte bied voor de inzet van een burgerforum, dat meerdere vraagstellingen mogelijk zijn en dat er landelijk het nodige moet worden georganiseerd om gemeenten te faciliteren bij de organisatie van een burgerforum.

Tijdens het tweede webinar werd duidelijk dat het belangrijk is een burgerforum te organiseren onafhankelijk van de lokale energiecoöperatie, dat de lokale energiecoöperatie een goede bijdrage kan leveren aan de inhoudelijke ondersteuning van een burgerforum en dat een burgerforum in de praktijk veel steun kan geven aan het streven dat de opbrengsten van duurzame energie zoveel mogelijk lokaal blijven.

In de notitie aan de expertcommissie deelt de Participatiecoalitie op basis van de webinars en (eigen) ervaringen in binnen- en buitenland tips en randvoorwaarden voor het succesvol inzetten van burgerfora.