

Zoeken
De lokale politiek heeft een belangrijke positie in de besluitvorming over hoe er wordt gewerkt aan een duurzame energievoorziening. Wanneer je als bewonersinitiatief serieus genomen wil worden, kun je die dus maar beter aan jouw kant krijgen. Maar hoe doe je dat? Drie initiatieven deelden hun tips & tricks tijdens een masterclass van de Participatiecoalitie. In dit verslag lees je ze terug, en onderaan dit artikel vind je de volledige opname.
In dit artikel:
In Oisterwijk waren vervroegd gemeenteraadsverkiezingen wegens een herindeling van de gemeente. DEC-Oisterwijk zag dat als een mooi moment om de coöperatie goed op het netvlies te krijgen van de lokale politiek. Ze bedachten daarvoor een strategie om effectief te lobbyen. Bestuurslid Wim Tobé: “We hebben een presentatie gemaakt waarin we helder laten zien wie wij zijn, waar we voor staan, en wat we al doen. Het doel was om duurzaamheid prominenter in de partijprogramma’s te krijgen. Maar ook om een éénduidig beeld over ons te creëren bij raadleden, wethouders en ambtenaren. Nu kennen ze ons, kunnen we goed samenwerken, en hebben we invloed. Dat komt niet alleen door de presentatie, maar het heeft zeker bijgedragen.”
In de presentatie werd concreet toegelicht wat DEC-Oisterwijk al doet zoals het energieloket, windmolens, autodelen, zonnedaken en meer. Maar er lag ook nadruk op wat de coöperatie van de gemeente verwacht. “We hebben bijvoorbeeld aangedrongen op een duurzaamheidsagenda”, aldus Wim. “Die is er nu inmiddels alweer een tijd, inclusief budgetten en een dashboard waarin terug te zien is hoe dingen gaan. Het mooie daaraan is dat partijen daar niet zomaar van kunnen afwijken met ad hoc dingen. We vertellen de gemeente ook dat ze zelf het goede voorbeeld moeten geven. Ze hebben een sedumdak, en wij zeggen dat dat ze dit ook echt moeten gaan uitventen.”
De aanpak werpt duidelijk zijn vruchten af. Wim: “Het is arbeidsintensief om met alle partijen in gesprek te gaan. Je moet constant met verschillende afdelingen en wethouders in gesprek blijven, want intern binnen een gemeente laat communicatie soms te wensen over. Maar het rendement is de moeite waard. Een presentatie en persoonlijk gesprek komt gewoon beter binnen dan een document van 20 pagina’s. Je ziet ook dat partijen het waarderen als je ze wil betrekken bij je verhaal.”
Download hier de presentatie die DEC-Oisterwijk aan de politieke partijen gaf.
Pauline Westendorp (initiatiefnemer 02025): “We zien in Amsterdam dat er een onbalans is in de samenwerking tussen overheid, markt en bewoners. Daarnaast merken we dat er onder bewoners soms onrust en angst is, bijvoorbeeld over de locaties van windmolens. We werken daarom met inmiddels 14 lokale energiecoöperaties samen om het ‘hoe’ van de energietransitie zo goed mogelijk in te vullen.”
Om dat voor elkaar te krijgen, is een duidelijke strategie bedacht. “We hebben samen besloten dat er een gezamenlijke boodschap nodig is van de coöperaties richting de rest van de stad”, zegt Pauline. Er is nu een manifest opgesteld waarin op hoofdlijnen staat:
“In de Transitievisie Warmte staat dat Amsterdam voor een groot deel over moet gaan op een warmtenet”, aldus Pauline. “Het is natuurlijk heel interessant om te kijken of we dat voor een groot deel zelf kunnen doen met lokale bronnen zoals het grachtenwater. KetelhuisWG is daar een heel mooi voorbeeld van. Daar heeft de coöperatie zich het recht toegeëigend.”
De volgende stap is om het goed onder de aandacht te brengen. Ook daar is al over nagedacht. Pauline: “We bieden dit aan via de griffie aan de gemeenteraad en het college van burgemeester en wethouders. Vervolgens gaan we alle woordvoerders van de partijen op de thema’s energie en democratisering nabellen. Ook informeren we alle ambtenaren die we kennen. En we laten via kranten en social media zien dat het manifest er is. Zo zorgen we dat het goed in ieders hoofd zit in aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen.”
Download hier het hele manifest van de energiecoöperaties in Amsterdam.
Assendorp is een Zwolse wijk uit 1900 met veel stenen en hitte, en te weinig plek. 50 Tinten Groen Assendorp is bezig met de verduurzaming van de wijk op alle fronten zoals groen, water, energie(armoede), mobiliteit en afval. Het is een levendig initiatief waarbij inmiddels 4000 maatregelen genomen zijn en 50 vrijwilligers zich inzetten. Procesbegeleider Kirsten Notten (Energie Samen | Buurtwarmte): “We houden het dicht bij het dagelijks leven, zorgen dat het gezellig is en gaan naar de mensen toe.”
Er wordt al een aantal jaren doorgaans goed samengewerkt met de gemeente. Kirsten: “Ik heb een heel leuk maatje bij de gemeente. Echt zo’n transitieambtenaar. Wij hebben elkaar meteen gevonden toen ik in Assendorp begon, dat is ook heel belangrijk. We willen graag samen leren, maar kunnen ook afspraken maken over welke taken initiatieven op kunnen pakken zoals de invulling van de RRE regeling.”
Toen de meer bedrijfsmatige kant van de warmtetransitie besproken ging worden bij de gemeente, werd Kirsten gevraagd om mee te praten namens de bewoners. “Dat heb ik niet gedaan, omdat ik niet namens bewoners kan spreken. Wat wel mogelijk was: als gezamenlijke initiatieven en Energie Samen meepraten. Daar is de gemeente in meegegaan. Uiteindelijk was het een boeiend traject, maar toch kwamen er twee heel klassieke varianten uit. Namelijk een publiek warmtebedrijf, of een gemeente die concessies uitgeeft aan de markt. Als initiatieven vroegen wij ons waar wij eigenlijk gebleven waren in dit verhaal. Naast overheid en markt zijn bewoners een belangrijke derde speler.”
De Zwolse initiatieven besloten zich goed te organiseren, hebben elkaar vastgehouden, en protesteerden tegen de uitkomst. Kirsten: “In Zwolle zijn ook een paar sterke initiatieven, dat helpt. We voeren onze gesprekken met trots en zelfvertrouwen. We hebben bijvoorbeeld ingesproken bij de gemeenteraad en hebben daar duidelijk aangegeven dat we niet begrepen wat er was gebeurd. Wij zijn er ook nog. Ook op de Transitievisie Warmte hebben we ingesproken. We hebben brieven geschreven en raadsleden gebeld.”
Uiteindelijk waren de initiatieven een weekend lang bezig met bellen en regelen om twee motieteksten rond te krijgen. “Je zit dan te onderhandelen met raadsleden, ambtenaren én elkaar”, aldus Kirsten. “Je moet je steeds afvragen of je er zo nog mee akkoord gaat. En het is belangrijk dat je de moties zo opstelt dat ze ook aangenomen gaan worden. Dat is in beide gevallen gelukt. We hebben als initiatieven een duidelijke positie gekregen in de kaders van de Transitievisie Warmte, en warmteschappen moet worden meegenomen in de warmteketen.”
De volgende stap is om niet alleen positie, maar ook echt rechten te krijgen. Kirsten: “Er ligt nu een concept samenwerkingsverklaring waarin ook het opgroei- en ontwikkelrecht voor initiatieven benoemd is. Die verklaring komt voort uit een community of practise waar de initiatieven en de gemeente in zitten en begeleid wordt door Drift en Buurtwarmte. Daarin is ook erkenning dat er een systeemtransitie nodig is waar bewoners ondersteund worden in plaats van dat voor ze bedacht wordt wat ze moeten doen.”
Deze drie voorbeelden werden eerder toegelicht in een masterclass georganiseerd door de Participatiecoalitie. Bekijk de hele masterclass hieronder terug.