Energie Samen organiseert bewonersparticipatie Windmolens Zeewolde

3 september 2020

Energie Samen organiseert bewonersparticipatie Windmolens Zeewolde

Zeewolde is een mooi voorbeeld van een grootschalig lokaal energieproject dat ontwikkeld is samen met de omgeving. Het park bestaat uit 91 windmolens die voor bijna 100% in lokaal eigendom zijn. Ofwel: de eigenaren van de turbines (en de stroom die de turbines leveren), zijn lokale grondeigenaren, ondernemers en inwoners van de omgeving Zeewolde.

De Nieuwe Molenaars

Initiatiefnemer van het windpark is Ontwikkelvereniging Zeewolde. Met als leden: bewoners, agrarisch ondernemers en turbine-eigenaren uit het gebied.

Het uitgangspunt van de vereniging was vanaf begin af aan dat iedereen in de omgeving volwaardig kon deelnemen in het project. Dus ook omwonenden die op de molens uitkijken. De vereniging heeft Energie Samen benaderd om de bewonersparticipatie te organiseren. In februari 2017 is burgerwindcoöperatie De Nieuwe Molenaars opgericht.

Op zoek naar grond

Wanneer er plannen voor windturbines zijn, is het niet ongewoon dat er wrijving tussen bewoners ontstaat. Het komt voor dat grondeigenaren tegen elkaar uit worden gespeeld. Hoge grondvergoedingen leveren scheve gezichten op bij buren die buiten de boot vallen, omdat de windmolen toevallig net niet op hun grond gebouwd wordt.

Nog voordat de locaties van de nieuwe turbines vastgelegd waren, zijn daarom afspraken voor onder andere grondvergoedingen vastgelegd. Daardoor kon er gekeken worden naar de beste locaties. Die waren nu niet afhankelijk van onderhandelingen met grondeigenaren.

Iedereen dezelfde rechten

Naast afspraken over grondvergoedingen en dat iedereen het recht heeft om te investeren, zijn afspraken gemaakt over compensatie voor omwonenden die een windturbine dicht bij huis krijgen. En over wat er gebeurt in geval windturbines eerder dan gepland worden afgebroken.

Iedereen aan boord

Niet iedereen was direct enthousiast om lid te worden van de Ontwikkelvereniging. Het bestuur van Windpark Zeewolde en de betrokken overheden hebben er gezamenlijk werk van gemaakt om iedereen aan boord te krijgen. En met resultaat: na veel gesprekken en onderhandelingen zijn bijna alle particuliere grond- en turbine-eigenaren uit het gebied toch ingestapt. Van de 91 windmolens worden er slechts 4 door externe projectontwikkelaars gebouwd en geëxploiteerd.

Succesfactoren van de burgerparticipatie bij Windpark Zeewolde

Windpark Zeewolde sloot niemand uit en liet de gemeenschap deelnemen

Ze volgden twee eenvoudige principes:

• Eén plan en één initiatiefnemer of initiatiefnemende organisatie. Dit zorgt ervoor dat mensen gaan samenwerken.
• Iedereen mag meedoen, niemand wordt uitgesloten.

Er was gezamenlijke ruimtelijke planvorming

Tips:

• Maak één collectief plan
• Zorg voor samenwerking tussen windmoleneigenaren en grondeigenaren

In de regio Zeewolde is sterke sociale cohesie

Geleerde lessen:

• Laat iedereen uit het plangebied vanuit een gelijkwaardige basis meedoen
• Zorg voor grote gemeenschapsparticipatie