Baas over eigen energie in Midden-Drenthe

3 augustus 2022

Baas over eigen energie in Midden-Drenthe

Wie aan Midden-Drenthe denkt ziet in gedachten pittoreske oude dorpjes, uitgestrekte heidegebieden en… zonneparken. Deze gemeente is namelijk de eerste Drentse gemeente waar inwoners, verenigd in het Dorpenoverleg Midden-Drenthe (DOM), samen met vijf lokale energiecoöperaties, zich sterk maken voor het lokale eigendom van duurzame energie.

Zon op dak is nog steeds de favoriete optie voor veel energiecoöperaties én gemeenten. Maar om aan de toegenomen vraag te voldoen zal er ook land benut moeten worden. Grote opwekprojecten op land gaan vaak samen met weerstand vanuit omwonenden. Niet iedereen wil een groot glinsterend zonnepark in zijn achtertuin. De oplossing voor dit probleem? Mensen ‘baas’ laten zijn over hun zonnepark. Door omwonenden te laten meepraten over mogelijke locaties en dorpen te laten meedelen in de winst, haal je de angel uit potentiële conflicten. Lokaal eigendom is het toverwoord.

Convenant

Namens de Drentse Koepel Energie-initiatieven (Drentse KEI) zijn twee kwartiermakers aan de slag gegaan met het opstellen van een convenant. Hierin hebben de betrokken partijen de wens uitgesproken om de kosten en baten van de opwekprojecten met elkaar én lokaal te delen. Het opwekproject is (deels) in handen van een collectief samenwerkingsverband van bewoners, lokale ondernemers, boeren en andere lokale partners.

In het convenant is de wens uitgesproken om de energietransitie lokaal te houden. Voor de gemeente Midden-Drenthe betekent dit dat de lokale gemeenschap zeggenschap heeft bij de ontwikkeling van projecten. Daarnaast zullen de opbrengsten ingezet worden ten behoeve van de gemeenschap. Denk bijvoorbeeld aan het aanleggen van een speeltuin en het onderhouden van de lokale sporthal.

Energiecoöperaties

De energiecoöperaties nemen de rol van aanjager op zich. In die functie zullen zij bewoners en ondernemers enthousiast maken voor energiebesparing en het opwekken van hernieuwbare energie. De inzet bij nieuwe projecten is minimaal vijftig procent lokaal eigendom bij grote opwekprojecten en honderd procent bij kleinere projecten tot tweeënhalve hectare.

Om dat doel te bereiken verenigen de plaatselijke energiecoöperaties zich binnen een koepel. Zo’n gezamenlijke coöperatie treedt dan op als volwaardige gesprekspartner richting de gemeente, netbeheerder en ontwikkelaars. Als koepel is er bovendien meer kennis in huis om de aanleg van grotere projecten in goede banen te leiden. Lokale partijen kunnen dan zelf bepalen of ze aan bepaalde projecten meedoen.

Drentse KEI

De Drentse Koepel Energie-initiatieven (KEI) is zo’n gezamenlijke coöperatie. Naast het delen van kennis en het voeren van gesprekken met decentrale overheden en het bedrijfsleven, vervult de Drentse KEI nog een bijzondere rol: samen met de Fryske en Groningse Koepels bestiert zij het energiebedrijf Energie VanOns. Stroom wordt lokaal opgewekt en lokaal afgenomen. Bovendien stelt Energie VanOns de gehele winst beschikbaar voor de duurzame activiteiten van de energie initiatieven. Zo zijn bewoners weer écht baas over hun eigen energie.

Door Martine Verkaik