Apeldoorn: Met glas-in-lood van het gas af

3 september 2021

Apeldoorn: 

Waar:

De Parken in Apeldoorn, Gelderland

Project

Op initiatief van de Gemeente Apeldoorn ging de coöperatie deA samen met een door de gemeente aangestelde energieregisseur in 2018 aan de slag in de fraaie villawijk de Parken. Deze wijk bestaat uit grote villa’s met veranda’s, glas-in-lood, veel groen rondom. De gemeente wilde bezien hoe een dergelijke monumentale wijk van het aardgas af zou kunnen.

Aanvliegroute

deA en de energieregisseur organiseerden als eerste stap een presentatie op de algemene ledenvergadering van de wijkraad. Er meldden zich meteen al 15 mensen aan met interesse om mee te denken. Ze begonnen breed: hoe ziet de wijk er over 25 jaar uit? Er kwamen antwoorden als bewoonbaar voor iedereen, voor jong en oud, betaalbaar, behoud van groen en de oude bomen, elektrisch vervoer. Er ontstond een droomteam, dat aan de slag ging. Er was echter bij de bewoners in de wijk ook behoefte aan concrete handvaten: wat kan ik nú doen? Er werden om die reden twee sporen ingezet: het doespoor en het denkspoor.

1. Het doespoor

De energieregisseur bezocht wekelijks wijkbewoners om samen met de eigenaar te kijken waar de warmtelekken zitten en welke maatregelen haalbaar en realistisch zouden zijn voor een dergelijk monument. Hij nam zijn warmtecamera mee en nam de eigenaar mee naar buiten: kijk zelf maar, zie je die rode vlakken daar op de foto? Daar zitten kieren, daar verlies je veel warmte.

Er werden filmpjes gemaakt door de wijkbewoners zelf over onderwerpen als: hoe heb ik de tochtstrips aangebracht, hoe ziet mijn infrarood paneel eruit? Er werden webinars georganiseerd over allerhande onderwerpen: isolatie van een monument (wat doe je wel en wat kun je beter niet doen?),  over zonnepanelen, en natuurlijk over de hamvraag: hoe kunnen we deze huizen op termijn van het aardgas af helpen? Dit resulteerde in een levendige community en grote bereidheid van mensen om mee te denken en mee te werken aan het einddoel.

2. Het denkspoor

Het einddoel werd vastgelegd: over 25 jaar wordt er in de wijk geen fossiele energie meer gebruikt om te wonen, werken en verplaatsen. Alle stroom is duurzaam opgewekt, ook die voor het opladen van de auto’s. En alle gebouwen zijn dan ‘van het aardgas af’. deA legde de wijk uit dat er in principe vijf basisopties zijn om de gebouwen zonder aardgas te verwarmen. Het kernteam van wijkbewoners ging een traject in om van deze vijf tot drie, en uiteindelijk tot één voorkeuroptie te komen. Het bestaande wijkblad werd benut, er kwamen speciale energiespecials waarin alles helder en duidelijk werd uitgelegd. Er werd deskundigheid ingehuurd als dat nodig was, met budget vanuit de gemeente Apeldoorn.

Uiteindelijk resulteerde dit in voorjaar 2021 in een peiling waarbij de wijk haar voorkeur uit kon spreken. Aan deze stemming deed bijna de helft van de bewoners mee. In overgrote meerderheid kozen zij voor de optie ‘een duurzaam gas met als een hybride warmtepomp’.

Resultaat

Het proces dat in deze wijk de afgelopen drie jaar is gelopen is een mooi voorbeeld van hoe gemeente, energiecoöperatie en wijkbewoners met elkaar in een gelijkwaardige samenwerking tot resultaten kunnen komen. Het eerste initiatief ging uit van de gemeente (top down), maar het proces dat ingezet werd is bottom-up, waarbij de wensen en ideeën van de wijk – binnen de gestelde kaders- leidend zijn geweest. De coöperatie speelde hierbij een begeleidende rol.